Primitivo

Wino Primitivo

Primitivo to czerwony szczep winorośli, który w różnych częściach świata znany jest pod różnymi nazwami. Nazwa odmiany Primitivo została przyjęta we Włoszech, natomiast w Kalifornii znana jest jako Zinfandel, a w Chorwacji jako Crljenak. Oddaje wina o intensywnym smaku i aromacie dżemu z owoców leśnych, czym podbił serca Polaków i nie tylko.

Historia Primitivo 

Przez wiele lat szczepy Primitivo, Zinfandel i Crljenak traktowane były jako zupełnie różne odmiany winorośli. Dopiero badania genetyczne przeprowadzone w latach 70. XX wieku wykazały, że „włoski” Primitivo posiada ten sam kod genetyczny, co znany i szeroko uprawiany w Kalifornii Zinfandel. Kolejnego odkrycia dokonano dopiero w roku 2002, kiedy badaniom poddano szczep Crljenak. Dowiedzono wtedy, że zarówno Primitivo jak i Zinfandel wywodzą się właśnie z chorwackiej odmiany Crljenak. Utrzymuje się, że sadzonki winorośli pierw przywędrowały do Stanów Zjednoczonych, a stamtąd do Włoch, niestety brakuje potwierdzających tę tezę dowodów pisanych, więc równie dobrze mogły pierw znaleźć się we Włoszech, a następnie w Kalifornii. Z powodu niejasnej drogi i skomplikowanej historii do dziś szczep ten nazywa się „tajemniczą winoroślą”.Do Włoch, a dokładniej do regionu Apulia (włos. Puglia) sadzonki Primitivo dotarły w XVIII wieku. Po raz pierwszy nazwa „primitivo” pojawiła się we włoskich dokumentach w latach 70. XIX wieku. Prawdopodobnie została ona nadana przez proboszcza niewielkiej mieściny niedaleko miasta Bari, Don Francesco Filippo Indellicati, który z posiadanych winnic wyselekcjonował w 1799 roku niezwykle wcześnie dojrzewający szczep, ponieważ już na początku sierpnia. Nazwał go „primativo” od łacińskiego słowa „primativus” oznaczającego „wcześnie dojrzewający”. Na początku XX wieku odmiana zyskała popularność w całej Apulii, a pod koniec XIX wieku sadzonki trafiły także do Mandurii, jako część posagu hrabiny Sabini z Altamury, wychodzącej za mąż za Tomasso Schiavoniego-Tafurriego. Dziś odmiana króluje tam dzięki apelacja DOC Primitivo di Manduria. 

Charakterystyka Primitivo 

Odmiana najlepiej rozwija się w gorącym klimacie, chociaż nie nadmiernie tropikalnym, ponieważ to może powodować obsychanie gron. Grona mają cienką skórkę, są zwarte i duże, owoce dojrzewają wcześnie i mają dużą zawartość cukrów. Cechą charakterystyczną szczepu jest nierównomierne dojrzewanie owoców w gronie – podczas zbiorów na jednym gronie mogą znajdować się owoce przejrzałe, wysuszone jak rodzynki oraz jeszcze zupełnie niedojrzałe. Wyjątkowa dla odmiany jest także jej zdolność do wyraźnego oddawania w winach klimatu uprawy, dzięki której mimo genetycznego klonu Primitivo, Zinfandel i Crljenak, każde z tych win jest różne i posiada właściwe sobie cechy. 

Uprawy szczepu Primitivo 

Włochy

Największe winnice szczepu znajdują się w regionie Apulia, na dalekim południu kraju. Odmiana ta zajmuje 12. miejsce w rankingu popularności szczepów we Włoszech. Do najważniejszych apelacji Primitivo należą DOC Primitivo di Manduria, Goia del Colle w Apulii oraz Falerno del Massico w Kampanii. Wina produkowane w apelacji Primitivo di Manduria to wina wytrawne, słodkie i wzmocnione. W apelacji Goia del Colle szczep stanowi 50-60% kupażu większości win czerwonych i różowych, zdarzają się także wina odmianowe Primitivo. Wina Falerno del Massico muszą składać się ze szczepu w co najmniej 85%. Spotkać można także wina apelacji Cilento Rosso lub Rosso DOC, gdzie Primitivo wykorzystuje się do produkcji wina w 10-20%.Tradycyjnie winogrona były tłoczone i poddawane winifikacji w Apulii, a następnie gotowe wino transportowane było na północ Włoch, by tam wzbogacić smak i aromat produkowanych na miejscu trunków. Z każdym rokiem się to zmienia i powiększa się obszar upraw szczepu a także produkcja win odmianowych. 

Primitivo wino o wyjątkowym smaku i aromacie

Wino Primitivo w większości produkowane jest we Włoszech. Ciepły klimat Apulii sprzyja rozwijaniu w owocach aromatów jagód, anyżu i pieprzu. Często porównuje się związki aromatyczne win do gotującego się dżemu z owoców śliwki, czereśni, truskawki lub jeżyny. W smaku szczególnie wyraźna jest wysoka zawartość alkoholu i niewielka ilość garbników, a na drugim planie wybija się smak dżemu z owoców leśnych. Być może właśnie ten smak sprawił, że jest to jedno z najchętniej wybieranych win przez Polaków. Coraz częściej włoscy winiarze poddają wina starzeniu w beczkach z amerykańskiego dębu, by nadać im nieco kalifornijskiego stylu Zinfandela. Te dojrzewające w drewnie zyskują dodatkowych aromatów czekolady i wanilii. 

Jedzenie

Najczęściej wino Primitivo paruje się z potrawami o dużej ilości sosu pomidorowego jak pizza czy szeroki wachlarz włoskich makaronów z mięsno-pomidorowymi dodatkami. Wina doskonale łączą się także z duszonym mięsem oraz drobiową wątróbką. Smakosze zajadają do kieliszka Primitivo gorzką czekoladę, zwłaszcza tę z dodatkiem suszonych owoców.   

Kiedy i gdzie pojawił się szczep Primitivo Puglia?

Trzymając w dłoniach wino Primitivo, stajesz się częścią starożytnej historii. Wyobraź sobie, jak twarda ziemia Apulii (Puglia) tętni życiem pod wpływem słońca, wiatru i morza, tworząc doskonałe warunki dla wzrostu winorośli. Primitivo, oznaczające "pierwszy do dojrzewania" w lokalnym dialekcie, to prawdziwy skarb tej południowej części Włoch, mający korzenie w zamierzchłych czasach. Aby dowiedzieć się, skąd przybył ten szczep, musimy skierować nasze kroki ku wschodowi, do starożytnej Grecji. To tam, według najnowszych badań genetycznych, Primitivo ma swój pierwotny dom. Przygoda tego szczepu zaczyna się wieki temu, kiedy był uprawiany przez starożytnych Greków i nosił nazwę "Tribidrag".

Z Grecji do Włoch - podróż szczepu

Wino, wytwarzane z tych starożytnych winorośli, jest transportowane przez Morze Śródziemne do Apulii, jednego z najważniejszych portów w starożytnej Italii. Lokalni winiarze, zachwyceni wyjątkowym smakiem i aromatem Tribidrag, zaczęli sadzić te winorośle na swoich ziemiach. Z biegiem lat, Tribidrag zmienił swoje imię na Primitivo Puglia, co do dziś pozostaje symbolem Apulii. Primitivo jest podróżnikiem. Kiedy do Ameryki dotarły pierwsze statki pełne europejskich osadników, w ich ładowniach znajdowały się także winorośle Primitivo. Tam, na nowym kontynencie, szczep ten znalazł nowy dom. Zmienił swoje imię na Zinfandel i stał się jednym z najpopularniejszych szczepów winogron w Stanach Zjednoczonych. Primitivo Puglia, mimo swojego wieku, nie zatrzymuje się w miejscu. Nowe pokolenia winiarzy ciągle odkrywają jego potencjał, dostosowując metody produkcji do zmieniających się warunków klimatycznych i gustów konsumentów. W Australii, Argentynie, a nawet w Brazylii, winiarze sadzą Primitivo (lub Zinfandel, zależnie od miejsca), dając mu nowe życie i odkrywając nowe smaki.

Jakie są główne cechy szczepu Primitivo Puglia?

Jeżeli chodzi o szczep Primitivo z regionu Puglia, to właściwie mówimy o prawdziwym bohaterze. Wytrzymałym i odważnym, co do zniesienia najtrudniejszych warunków pogodowych. Nie ma tam miejsca na słabości, ale za to jest miejsce na smak i charakter, które aż tryskają z każdej butelki wina tego szczepu. W uprawie Primitivo Puglia jest twardzielem, z wyjątkową zdolnością do przetrwania na najbardziej niegościnnych glebach i pod brutalnym, palącym słońcem południa Włoch.

W poszukiwaniu smaku Primitivo

Otwierając butelkę Primitivo pierwsze co Cię spotyka, to intensywny bukiet wiśni, czarnych śliwek, a może nawet nieco pikantnych przypraw. To jest to, co definiuje wino Primitivo - owocowa eksplozja, bogactwo i pełnia, które ożywiają każdy łyk. W smaku, Primitivo jest jak festiwal na podniebieniu. Pełne, mocne, ale zrównoważone. Jest tam słodycz dojrzałych owoców, ale równocześnie kontrujący ją wytrawny akcent, czasem nawet z lekką nutą mineralności. Wino Primitivo pozwala Ci cieszyć się nim długo po tym, jak ostatnia kropla opuści kieliszek. W jego posmaku odnajdują się nuty czekolady, skóry, a nawet tytoniu, które dodają jeszcze więcej głębi temu niezwykle złożonemu i bogatemu winu.

Primitivo wino którego nie zapomnisz

Rozkosz, którą odczuwasz z każdego łyka Primitivo, jest niepowtarzalna i niezapomniana. Jest to jak romantyczny wieczór przy kominku, pełen ciepła, miłości i głębokich rozmów. Ta niepowtarzalność, ta chwila, jest tym, co sprawia, że tak bardzo kochamy Primitivo. Przy następnej okazji, kiedy sięgniesz po kieliszek Primitivo, pamiętaj o jego historii, o trudach, które przeszło to wino, aby znaleźć się na Twoim stole. Ciesz się jego bukietem, jego smakiem, jego charakterem. W końcu, jak mawiają Włosi, "La vita è troppo corta per bere vini mediocri" - życie jest zbyt krótkie, aby pić przeciętne wina. Więc, pij tylko to, co najlepsze. I zawsze pamiętaj, że za każdym łykiem wina Primitivo Puglia, kryje się historia, pasja i mnóstwo miłości.

Jaki jest typowy proces produkcji wina Primitivo Puglia

Proces tworzenia wina to coś więcej niż tylko fermentacja soków winogron. Jest to szereg precyzyjnych kroków, wymagających ogromnej wiedzy, doświadczenia i - powiedzmy sobie szczerze - niezłego kunsztu artystycznego. Zacznijmy od początku - żniw. Primitivo to szczep, który dojrzewa wcześnie - stąd jego nazwa, która w języku włoskim oznacza "pierwszy". Wybór odpowiedniego momentu do zbiorów jest kluczowy dla zachowania idealnej równowagi między cukrami i kwasami w winogronach Po zbiorach następuje fermentacja, ta magiczna przemiana soków winogron w wino. Przy Primitivo Puglia, zwykle stosuje się fermentację kontrolowaną temperaturowo, aby zachować pełnię aromatów i smaków. Ta faza jest jak wyczekiwanie na narodziny dziecka. Czuwasz, kontrolujesz, ale w gruncie rzeczy jest to proces, który ma swoje własne, niezależne życie. Jest coś niezwykle pociągającego w tym oczekiwaniu, w tej niepewności, która z każdym dniem staje się coraz większą radością. Następnie, wino przechodzi do beczek - czasem dębowych, czasem stalowych - na etap dojrzewania. To jest czas, kiedy wino nabiera głębi, struktury, kiedy rozwijają się te wszystkie złożone aromaty i smaki, które tak uwielbiamy w Primitivo. Cierpliwość jest tutaj kluczem. Każda beczka, każde wino ma swój własny rytm, swoją własną melodię, której należy nauczyć się słuchać. Tak, słuchać wina - brzmi to może niewiarygodnie, ale jest prawdą. W każdej beczce drzemie niezliczona ilość opowieści i tajemnic, które powoli, z upływem czasu, ujawniają się w kieliszku. Ostateczny etap, to butelkowanie. Często robi się to ręcznie, aby zachować jak najwięcej charakteru i autentyczności wina. To w tym momencie możemy już dostrzec pełnię jego smaku i aromatu, jego niepowtarzalny charakter. Ale nie zapominajmy, że wino Primitivo Puglia, podobnie jak wiele innych, nadal może dojrzewać w butelce. Dlatego, niektóre z tych win potrafią zaskoczyć po latach, kiedy odkrywamy je na nowo w piwnicy, przypominając sobie o tej wyjątkowej podróży, którą odbyło wino od winnicy do naszego stołu.

Czy wina z Primitivo Puglia są zazwyczaj wytrawne, półsłodkie, czy słodkie?

Nie ma dwóch takich samych butelek wina, tak jak nie ma dwóch takich samych dni. Każda butelka wina Primitivo Puglia, to mała odyseja złożona z niezliczonych decyzji, małych gestów, przypadków i intuicji. Często znajdziesz Primitivo Puglia w stylu wytrawnym, oferującym bukiet skoncentrowanych smaków ciemnych owoców, przypraw i ziemi. Może wydawać się surowe, ale to jest jego moc. To wino pełne jest charakteru, namiętności, a dojrzewające w butelce, zdobywa na głębi i złożoności. W innych chwilach, możesz natknąć się na wino Primitivo Puglia o subtelnym słodkim profilu, kiedy winogrona dojrzewają na winoroślach do późnej jesieni, co pozwala im na gromadzenie większej ilości cukrów. To wino jest jak uśmiech, który rozjaśnia twarz, nieoczekiwany i szczerze szczęśliwy. To, czy wino Primitivo Puglia jest wytrawne, półsłodkie, czy słodkie, zależy od wielu czynników. Nie tylko od tego, kiedy winogrona zostaną zebrane, ale także od indywidualnych decyzji winiarza, od warunków pogodowych, które panowały w danym roku, i od samej natury ziemi.

Wino Primitivo Puglia - niezwykle wszechstronny towarzysz kulinarnych przygód

Ten szczep ma coś wyjątkowego, co sprawia, że jest idealnym kompanem dla wielu różnorodnych potraw. Z powodu swojej bogatej struktury i intensywnych, ale zbalansowanych smaków, Primitivo Puglia to wino, które może być doskonałym partnerem w trakcie posiłku. Pierwszym daniem, które mi przychodzi na myśl, to królewskie ragù bolognese. Czerwone, intensywne wino Primitivo Puglia komponuje się z tym daniem jak żadne inne, wzmacniając smak zarówno mięsa, jak i sosu pomidorowego. Kiedy bierzesz kęs makaronu, a potem łykasz odrobinę wina, odczuwasz harmonię smaków, które uzupełniają się, tworząc unikalną symfonię w twoim podniebieniu. Innym przykładem, który warto wymienić, jest grillowane mięso. Jeśli kiedykolwiek będziesz miał okazję spróbować grillowanego steka z klasycznym sosem bearnaise i kieliszkiem Primitivo Puglia, zrozumiesz, o co mi chodzi. Jest to jedno z tych połączeń, które sprawiają, że zaczynasz doceniać prawdziwe piękno kuchni. No i oczywiście, Primitivo Puglia jest też idealnym partnerem dla serów. W szczególności dla tych dojrzałych, o intensywnym smaku. Wyobraź sobie gęsty, kremowy ser camembert, z jego delikatnym, lekko orzechowym smakiem. Teraz dołóż do tego szklankę Primitivo Puglia, której bogate, owocowe nuty idealnie kontrastują z serem. To prawdziwy kulinarny maraton, który sprawi, że będziesz chciał wracać do tego połączenia raz po raz.

Jak rocznik wpływa na jakość i smak wina Primitivo Puglia?

Biorąc pod uwagę wieloletnią historię Primitivo Puglia, jest wiele wyjątkowych roczników, które zasługują na uwagę. Pamiętaj jednak, że odczucie "wyjątkowości" może być bardzo subiektywne i zależne od osobistych preferencji. Jeden z najbardziej pamiętnych roczników to rok 1997, rok o wyjątkowo ciepłym i suchym sezonie. Wina z tego rocznika są pełne, zdecydowane, o intensywnych aromatach ciemnych owoców, kakao i korzennych przypraw. Odczucie w ustach to prawdziwa symfonia smaków, z długim, satysfakcjonującym finiszem. Rocznik 2001 to kolejny, który zasługuje na uwagę. Ten rok był znacznie chłodniejszy i wilgotniejszy, co zaowocowało winami o nieco lżejszym ciele, ale niezwykle złożonym bukiecie aromatycznym. Są to wina eleganckie, subtelne, pełne czerwonych owoców, skóry i nut mineralnych. Pomimo różnorodności roczników, jest pewien aspekt, który jest konsekwentny w przypadku Primitivo Puglia, a mianowicie jego niezaprzeczalny charakter. Bez względu na rok, to wino zawsze prezentuje bogactwo i złożoność smaków, które czynią go jednym z najbardziej cenionych win na świecie. Zrozumienie wpływu rocznika na wino Primitivo Puglia wymaga czasu, cierpliwości i oczywiście wielu degustacji. Każde doświadczenie, każda kieliszkowa degustacja, otwiera nowy rozdział w tej fascynującej książce.