Wino Pinot Noir

Pinot Noir to pierwszy, oficjalnie uznany i nazwany szczep winnej latorośli, którego opis znajduje się w rejestrach szpitalnych Beaune w roku 1375.Odmiana należąca do wielkiej rodziny Pinot i uważana za jedną z najszlachetniejszych odmian na świecie.

Historia Wina Pinot Noir

Szczep uprawiany był na terytorium Burgundii już w czasach Rzymskich, dokładnie od I w. n.e. Wywodzi się najprawdopodobniej z tamtejszych dzikich winorośli, z których wino tworzyli zarówno Rzymianie, przechowując je w glinianych wazach, jak i Galowie, który zamiast waz używali do przechowywania drewnianych beczek. Kilka stuleci później, gdy do głosu doszedł Kościół Katolicki, pozycja Pinot Noir w regionie została podtrzymana dzięki mnichom, produkującym z tej odmiany wino mszalne. W VI wieku uprawy kościelne były tak rozległe, że Burgundia została podzielona ze względu na winnice przynależne do lokalnych kościołów. Tworzone w tym miejscu wino Pinot Noir było wysyłane w beczkach do samego Papieża. Do dziś Burgundia pozostaje prawowitym domem dla szczepu Pinot Noir. Dokładne pochodzenie szczepu nie jest znane. Austriaccy naukowcy sugerują, że Pinot Noir może być krzyżówką szczepów Pinot Meunier i Traminner, jednak ich teoria nie została pozytywnie odebrana przez enologów innych krajów. Niemalże identycznym pod względem DNA winogronem do Pinot Noir jest odmiana Pinot Meunier. Różnią się one jedynie genem komórek naskórka owoców. Ogólnie rzecz biorąc wszystkie szczepy rodziny Pinot (Gris, Blanc, Moure, Teinturier) są prawie identyczne pod względem profilu DNA.

Uprawa Pinot Noir

Francja

Przyczyną szczególnie szybkiego i owocnego rozwoju winiarstwa w Burgundii był rozkwit życia monastycznego. Brak dostępu do morza, stanowił przeszkodę w transporcie wina, a wino potrzebne było do celów liturgicznych. Winorośle zaczęły więc być uprawiane tam na szeroką skalę. W roku 1395 książę Burgundii wydał edykt zakazujący uprawę szczepu Gamay i w ten sposób Pinot Noir stał się główną odmianą uprawianą w tym regionie. Dziś odmiana ta zajmuje 36% obszarów wszystkich winnic w Burgundii, i mimo że dozwolone jest w tamtejszych apelacjach łączenie jej z białymi szczepami, większość produkowanych win to jednoodmianowy Pinot Noir. Szczególnie znakomite wina daje on tu w regionie Côte d'Or. To tu szczególnie istnieją idealne warunki; kredowe, dobrze przepuszczalne ziemie, dobrze usytuowane, słoneczne parcele o łagodnym nachyleniu. Ten region Burgundii osiągnął chyba jako jedyny, tak duży sukces na winach z Pinot Noir, które niezmiennie należą do światowej czołówki. Pinot Noir stanowi jedyny, uprawiany czerwony szczep w Alzacji. Produkowane jest tam z niego głównie wino różowe, chociaż znane jest także wino czerwone spotykane pod nazwą Pinot Noir Rouge.Istotną rolę odmiana odgrywa także w Szampanii, gdzie wykorzystywana jest obok szczepów Chardonnay i Pinot Meunier do produkcji win musujących. W mniejszym stopniu uprawiany jest także we francuskim departamencie Jura oraz w Dolinie Loary w apelacjach  Sancerre, Menetou-Salon, Reuilly i Touraine.

Wino Pinot Noir w innych krajach

Poza Francją szczep uprawiany jest również w wielu regionach na świecie, gdzie może nosić różne nazwy: Algieria, Argentyna, Australia, Austria - Blauburgunder lub Spätburgunder, Brazylia, Bułgaria, Grecja, Kanada, Macedonia, Meksyk, Niemcy - Spätburgunder, Nowa Zelandia, RPA, Serbia, Szwajcaria, USA, Węgry, Włochy - Pinot Nero i Wielka Brytania.

W Willamette Valley (Oregon) Pinot Noir łączy świeże aromaty malin i truskawek z subtelną nutą fiołków i ziemistości. Tymczasem w regionie Marlborough (Nowa Zelandia) dominują intensywne aromaty czarnej wiśni, żurawiny oraz wyraźna mineralność. W Niemczech (Spätburgunder), regiony Ahr i Baden oferują lżejsze, bardziej kwasowe przykłady Pinot, natomiast w Alto Adige (Włochy) Pinot Nero prezentuje alpejski, ziołowy charakter – każdy z tych regionów wykorzystuje unikalne terroir do kształtowania profilu szczepu.

Charakterystyka Pinot Noir

Produkcja wysokiej klasy wina Pinot Noir jest niezwykle trudna i, jak mówią niektórzy, jest to szczep produkujący producentów wina, a nie odwrotnie. Problemy zaczynają się już na etapie sadzonek. Jest to szczep genetycznie niestabilny i sadzonki mogą znacznie się różnić od rodzicielskich roślin. Mogą być różnice w wielkości owoców, ich kształcie czy nawet w smaku. Sama uprawa tej winorośli, nie należy również do łatwych: prawie każda choroba czy przypadłość, która może nękać winorośl jest powszechna wśród winnic Pinot Noir. Chociaż szczep lubi klimat chłodny jest nadzwyczaj wrażliwy na wahania temperatury, a jako wczesna odmiana narażony jest szczególnie na wiosenne przymrozki. Z drugiej strony, jeśli zbiory nie nastąpią w odpowiedniej porze, owoce, z powodu cienkiej skórki szybko wyschną tracąc aromat. Trudności na tym się nie kończą: jest to również jeden z najtrudniejszych szczepów do prowadzenia podczas fermentacji. Jest to spowodowane 18 aminokwasami, które powodują że fermentacja jest burzliwym procesem wymagającym stałej kontroli. Wysiłek winiarza jest również skierowany na utrzymanie dobrego koloru wina z powodu cienkich skórek owoców.

Smak i aromat wina Pinot Noir

• Kolor: od jasno-rubinowego (Burgundia, Niemcy) do głębokiej purpury (Nowy Świat).
• Aromaty pierwotne: truskawka, malina, wiśnia, czerwone porzeczki.
• Aromaty wtórne: wanilia, cynamon, goździk i subtelne nuty cedru (po krótkim leżakowaniu w dębie).
• Aromaty trzeciorzędowe: w miarę dojrzewania pojawiają się nuty mokrej ziemi, grzybów, runa leśnego, lekka dymność.
• Smak: aksamitne taniny, wyraźna kwasowość, średnie ciało; finisz może zawierać nuty suszonych owoców i delikatnej goryczki.

Różnorodność stylów – od lekkiego do pełnego

Pinot Noir występuje w szerokim spektrum stylów, zależnych od miejsca uprawy i technik winifikacji:

• Lekkie, świeże: przykłady z Burgundii Village czy niemieckiego Spätburgundera – niska ekstrakcja, minimalne użycie dębu, podkreślona kwasowość i nuty czerwonych owoców.
• Średnie ciało: wina z Marlborough (Nowa Zelandia) i Alto Adige (Włochy) – intensywne aromaty malin, kwiatów i mineralne podłoże, umiarkowane beczkowanie.
• Pełne, bogate: kalifornijskie (Carneros, Sonoma) i australijskie (Yarra Valley, Tasmania) – dłuższa fermentacja skórkowa, intensywne maceracje, mocniejsze beczkowanie, wyraźne nuty wanilii i kokosa, pełniejsza struktura tanin.

Wino Pinot Noir, ubogie w garbniki, nie wymaga zbyt długiego dojrzewania i generalnie powinny zostać skonsumowane w 5 do 8 lat od roku winobrania. Jednak sam proces dojrzewania ma znaczący wpływ na wino, które w miarę upływu czasu zmienia charakterystyczne dla siebie aromaty: początkowo owocowe akcenty (wiśnia, śliwka, malina, truskawka) rozwijają się w niezwykle słodki, wonny, kwiatowy bukiet. Z czasem mogą dojść akcenty czekolady, ziemi, dymu i trufli. Charakterystyczną cechą win jest również możliwość uzyskiwania w stosunkowo krótkim czasie niezwykłego, ceglasto-pomarańczowego koloru. Potencjalnie Pinot Noir daje wina pełne, ale nie ciężkie i chociaż łagodne i aksamitne w strukturze, to o solidnym, bogatym aromacie.

Dynamiczna zmiana aromatów w miarę dojrzewania wina sprawia, że każdy kieliszek Pinot Noir potrafi zaskoczyć wielowarstwowością.

Optymalna temperatura serwowania i kieliszek

Aby wydobyć pełnię aromatów i zachować idealną równowagę nut owocowych i teriaryjnych, Pinot Noir należy serwować w temperaturze 14–16 °C. Jeśli wino jest przechowywane w temperaturze pokojowej, warto schłodzić je w lodówce przez 20–30 minut lub włożyć na 15 minut do wiaderka z lodem. Najlepsze efekty osiąga się, korzystając z kieliszka typu Burgundy – z szeroką misą i delikatnie zwężającą się wylotką, co pozwala na intensywniejszą aerację i skoncentrowanie aromatów na nosie. Zbyt wysoka temperatura podania może zdominować kwasowość i uwypuklić alkohol, natomiast zbyt niska stłumi aromaty owocowe.

Food Pairing z Pinot Noir – odkryj harmonijne połączenia

Pinot Noir to szczep, który dzięki swojej elegancji, umiarkowanej taniczności i wyraźnej kwasowości doskonale łączy się z wieloma potrawami. Poniżej znajdziesz inspiracje, jak najlepiej podkreślić jego delikatne nuty owocowe, ziołowe akcenty i złożone aromaty, tworząc niezapomniane doznania smakowe.

Czerwone mięsa i dziczyzna

• Pieczona kaczka z sosem wiśniowym: Łagodna słodycz wiśni pięknie kontrastuje z kwasowością wina, a drobne taniny Pinot Noir harmonizują z tłustą skórką kaczki.
• Jagnięcina duszona w czerwonym winie: Delikatne mięso jagnięce nabiera głębszego smaku, a wino podkreśla ziołowe nuty rozmarynu i tymianku.
• Gulasz z sarny lub dzika: Intensywne aromaty dziczyzny spotykają się z ziemistymi, dębowymi akcentami starszych roczników Pinot Noir.

Drób i ryby

• Pieczony kurczak w sosie maślano-ziołowym: Subtelna kwasowość Pinot Noir odświeża podniebienie, a nuty malin i truskawek podkreślają maślane aromaty sosu.
• Łosoś grillowany z sosem teriyaki: Lekko słodki i delikatnie dymny sos idealnie współgra z owocowymi tonami wina, tworząc zbalansowaną kompozycję.
• Tuńczyk tataki z sezamem: Miękko obsmażony tuńczyk, owinięty w sezam, podkreśli elegancką strukturę wina i odsłoni subtelne nuty ziół.

Dania wegetariańskie i grzybowe

• Risotto z grzybami: Intensywna ziemistość borowików lub kurek w połączeniu z kremową teksturą risotta tworzy idealne tło dla złożonych aromatów Pinot Noir.
• Pieczony bakłażan z pomidorami i kozim serem: Smoky, lekko słodkawe nuty bakłażana współgrają z delikatną owocowością wina, a kozi ser dodaje kwasowego kontrapunktu.
• Sałatka z pieczonych buraków i koziego sera: Słodycz pieczonych buraków i kremowość koziego sera wyciągają z wina nuty truskawek i malin.

Sery i przekąski

• Ser Camembert lub Brie: Miękkie, kremowe sery z białą pleśnią idealnie łączą się z aksamitną fakturą Pinot Noir, uwypuklając nuty czerwonych owoców.
• Ser Comté lub Gruyère: Dojrzałe, orzechowe akcenty tych serów zrównoważą żywą kwasowość i taniny wina.
• Tapenada oliwkowa na grzankach: Wyraziste oliwki harmonizują z ziołowymi akcentami Pinot Noir, tworząc śródziemnomorski klimat przekąski.

Dania z makaronem i risotto

• Tagliatelle z sosem borowikowym: Bogaty, kremowy sos z grzybami i śmietaną doskonale zrównoważy delikatne taniny wina.
• Risotto z dynią i szałwią: Słodycz dyni i aromaty szałwii łączą się z kwiatowo-owocową nutą Pinot Noir, tworząc jesienną symfonię smaków.
• Spaghetti aglio e olio z dodatkiem parmezanu: Prosty, ale aromatyczny czosnkowy sos z oliwą i parmezanem wydobywa lekko pikantne akcenty wina.

Dania z owocami morza

• Grillowane krewetki z czosnkiem: Delikatna słodycz owoców morza z nutą czosnkową idealnie współbrzmi z rześką kwasowością Pinot Noir, zwłaszcza w lżejszych wydaniach z chłodniejszych regionów.
• Ostrygi na surowo z zielonym sosem: Słoność i morska świeżość ostryg podkreślają mineralność i nuty cytrusowe intensywniejszych butelek z chłodnego klimatu.
• Łosoś wędzony na ciepło z koperkiem: Delikatna tłustość wędzonego łososia i aromat koperku łączą się z delikatną owocowością, podkreślając subtelne nuty wiśni i maliny.

Desery i lekkie słodkości

• Deser z malinami i bitą śmietaną: Soczyste maliny w połączeniu z delikatną śmietaną uwypuklają naturalną owocowość wina, tworząc przyjemne, subtelne zakończenie posiłku.
• Ciasto czekoladowe z wiśniami: Mieszanka ciemnej czekolady i czerwonych owoców doskonale uzupełnia nuty suszonych wiśni i subtelnej nuty ziemistości wina.
• Sorbet truskawkowy z miętą: Lekka, orzeźwiająca słodycz sorbetu i świeża mięta kontrastują z kwasowością, podkreślając aromaty truskawek w winie.

Bez względu na wybór potraw, Pinot Noir sprawdzi się zarówno w codziennym menu, jak i podczas wyjątkowej okazji – jego wszechstronność i elegancja sprawią, że każda kolacja nabierze wyjątkowego charakteru.