Wina węgierskie

Wino węgierskie ma niezwykle długą historię i jeszcze bogatszą tradycję. Na samym wstępie warto przytoczyć przysłowie popularne w czasach Rzeczpospolitej Obojga Narodów - Nincs jobb bor a magyar bornál, czyli ni mniej ni więcej, tylko „Nie ma wina nad węgrzyna”. Tytułowy węgrzyn to właśnie tokaj, najlepiej rozpoznawalne, węgierskie wino. Węgierskich przysłów związanych z piciem alkoholu jest znacznie więcej co obrazuje, jak istotną częścią tamtejszej gospodarki jest produkcja alkoholu, z naciskiem właśnie na wino. Jak wybierać słodkie wino węgierskie i z czym łączyć lokalne trunki? Wyjaśniamy, a w naszym sklepie pomagamy wybrać dobre wino węgierskie.

Wino z Węgier – krótka historia

Pierwsze znaleziska archeologiczne na terenie Węgier, które mogą być powiązane z uprawą winorośli i sztuką winifikacji pochodzą z pierwszego wieku przed naszą erą i mają celtyckie korzenie. Stopniowa ekspansja Imperium Rzymskiego sięgnęła aż do Kotliny Panońskiej (znanej inaczej jako Kotlina Karpacka). Rzymianie znaleźli tam wyjątkowo sprzyjające warunki do uprawy wina w górzystych obszarach Balatonu oraz Szeremseg. Na dowód ich sukcesu warto wspomnieć, że w regionie Transdanubii nauczono się produkować wina, które niczym nie ustępowały tym pozyskiwanym z winnic ulokowanych na Półwyspie Apenińskim. Jako przejaw zazdrości, cesarz Domicjan w pierwszym wieku naszej ery rozkazał zniszczenie wszystkich położonych na Węgrzech winnic, aby to włoskie przynosiły najlepsze plony.

Odrodzenie sztuki winiarskiej na Węgrzech nastąpiło dopiero w III w. naszej ery za sprawą cesarza Waleriusza Probusa, który nakazał obsadzenie winoroślą zboczy góry Olaszhegy. Stamtąd winnice zaczęły rozprzestrzeniać się na inne obszary. Tak naprawdę jednak wino węgierskie znacząco zyskało na znaczeniu dopiero wraz z podbiciem terenów przez plemię Madziarów i przyjęcie przez nich chrześcijaństwa. W efekcie sztuka wyrabiania wina na Węgrzech stanowiła wypadkową wiedzy starożytnych Rzymian, doświadczeń kultur azjatyckich oraz zakonów chrześcijańskich, głównie Benedyktynów.

Wybiegając kilkaset lat wprzód warto wspomnieć, że dynamiczny rozwój winiarstwa został przejściowo zahamowany przez turecką okupację XVI w. oraz epidemię filoksery na początku XX w. Również druga wojna światowa nie była łaskawa dla tego sektora. W rzeczywistości dopiero wejście Węgier do Unii Europejskiej oraz wspólnotowe ustawodawstwo stanowiło silną trampolinę od której mogli odbić się węgierscy winiarze.

Wino węgierskie dzisiaj

Choć historia węgierskich winnic nie wygląda być może spektakularnie, liczby mówią co innego. Węgry produkują obecnie 1% wina na całym świecie, czyli około 300 milionów litrów rocznie. Kraj zajmuje pod tym względem 7. miejsce w Europie oraz 14. na świecie mogąc pochwalić się 65 tysiącami hektarów winnic.

Co ciekawe zdecydowana większość czerwonego wina produkowanego na Węgrzech pozostaje w kraju i rzadko jest przeznaczona do eksportu. Słodkie wino węgierskie białe oraz inne białe trunki stanowią aż 80% całości eksportu, przy czym poza granice wychodzi ponad 35% całkowitej produkcji. Jeśli chodzi o głównych nabywców wina węgierskiego, lokalne źródła wymieniają przede wszystkim Słowację, Republikę Czeską, Niemcy, Polskę oraz Wielką Brytanię.

W których regionach Węgier ulokowane są największe winnice?

Obecnie sztuka wytwarzania wina cieszy się na tyle dużą popularnością na terenie Węgier, że wyodrębniono aż dwadzieścia dwa regiony specjalizujące się w przemyśle winiarskim. Wśród największych warto wymienić: Tokaj, Eger, Matra, jezioro Balaton, Somlo, Villany, Sopron, Mor, Pannonhalma, Kunsag, Csongrad. Oczywiście jest ich znacznie więcej, ale jeśli rozważasz rozpoczęcie przygody z enoturystyką, będą to z pewnością dobre kierunki.

Wina węgierskie – nazwy popularnych szczepów

Węgierska ziemia stwarza doskonałe warunki do uprawy różnych gatunków winorośli. Wśród dominujących białych szczepów wymienia się Bianca, Cserszegi Fuszeres, Furmint, Olaszrizling oraz Chardonnay. Legendarne już słodkie wino węgierskie – tokaj – powstaje przede wszystkim ze szczepu Furmint. Dlaczego legendarne? Otóż tokaj pojawia się nawet w węgierskim hymnie narodowym, a w krajach Europy cieszy się popularnością od XV w.

Legenda głosi, że podczas wojen turecko-węgierskich nie udało się zebrać pewnego razu zbioru win na czas. Kiedy winiarze zrywali później owoce okazało się, że są one pokryte szarą pleśnią. Jakie było jednak ich zdziwienie, kiedy okazało się, że taki alkohol nie tylko nadaje się do picia, ale jest też wyjątkowo słodki. Rzekomo w taki sposób odkryto po raz pierwszy wina botrytyzowane, pleśnią zaś była botrytis cinerea. Wina botrytyzowane po dziś dzień uważane są za godne najbardziej wykwintnych smakoszy.

Jeśli zaś chodzi o uprawę czerwonych odmian winorośli to stanowią one zaledwie 30% wszystkich winnic. Wśród dominujących szczepów wymienia się przede wszystkim kekfrankos, cabernet sauvignon, merlot, cabernet franc oraz zweigelt. Białe wino węgierskie cieszy się znacznie większą popularnością niż czerwone, częściej także jest przeznaczane na eksport za granicę.

Jako ciekawostkę warto wspomnieć, że Węgry, choć są niewielkim krajem, produkują więcej wina niż takie państwa, jak Austria, Nowa Zelandia czy Grecja. Zróżnicowana produkcja jest też możliwa dzięki odmiennej glebie, która występuje w poszczególnych regionach. Dla przykładu w rejonie Balatonu są to głównie ziemie wulkaniczne, ale już w Csongradzie piaski i lessy. Z kolei w górnych Węgrzech dominują lessy i tufy wulkaniczne.

Z czym parować słodkie wino węgierskie i inne lokalne trunki?

Słodkie wino węgierskie Tokaj najlepiej smakuje w towarzystwie deserów. Doskonale uzupełnia również smak ostro-słonej kuchni azjatyckiej oraz delikatny smak kruchego królika. Wyróżnia się dwa podstawowe rodzaje tokaju. Pierwszy z nich to Szamorodni otrzymywany z moszczu niesortowanych winogron. Drugi to Aszu, który dosładza się wybranymi podsuszanymi winogronami. Temu podsuszaniu służą długie i suche jesienie, które pozwalają owocom spokojnie wysychać na krzakach winorośli. Podział tokajów jest jednak znacznie bardziej skomplikowany.

Z kolei wina czerwone, np. ze szczepu syrah, doskonale będą komponowały się z pieczonym mięsem, warzywami z grilla, a także ostrymi, aromatycznymi serami.