Wina bułgarskie

Wino bułgarskie

Wina wychwalane przez Homera

Poświadczeniem niezwykle długiej tradycji winiarskiej, sięgającej czasów starożytnych na terenie dzisiejszej Bułgarii są informacje, jakie znajdujemy w badaniach nad starożytnymi religiami i mitologiami. Ponoć słynny grecki bóg wina i winnej latorośli, Dionizos, przybył do greckiego panteonu z Tracji, czyli obszaru, który dziś zajmuje Bułgaria i Rumunia. Ślady antycznych tradycji winiarskich odnajdywane są w Bułgarii także przez archeologów. Znaleziska archeologiczne potwierdzają, że produkcją wina na terenie Bułgarii parali się ich przodkowie – Pratrakowie i Trakowie. To, że wina produkowane przez Bułgarów i ich bezpośrednich przodków, od zawsze były wyjątkowe świadczą wzmianki zarówno w Iliadzie, jak i Odysei Homera, wychwalające trackie trunki.

Ostatnie kilkadziesiąt lat to dla Bułgarii dużo zmian w związku ze zmianą ustroju, które determinują niestałą sytuację przeplataną ciągłymi wzlotami i upadkami bułgarskiego winiarstwa. Przed upadkiem komunizmu Bułgaria była jedną z potęg winiarskich świata i jednym z największych eksporterów, którego wina dostępne były na wielu zagranicznych rynkach. Zmiana ustroju w latach 90. ubiegłego wieku spowodowała wiele zmian w gospodarce i niestety doprowadziła do upadku wielkich winiarskich przedsiębiorstw. Na szczęście początek XXI wieku okazał się być łaskawy dla bułgarskich winiarzy za sprawą zagranicznych inwestorów i zaangażowaniu specjalistów z takich krajów winiarskich jak Francja, Włochy czy Stany Zjednoczone. Dzięki temu jakościowe wina bułgarskie zadebiutowały na znaczących zagranicznych rynkach, wyróżniając się doskonałą proporcją ceny do jakości. Dziś znaczna większość, ponieważ aż 85% całej produkcji bułgarskich win trafia na eksport. 

Naturalny podział

Obszar, na którym znajduje się dziś Bułgaria charakteryzuje się doskonałymi warunkami dla uprawy winnej latorośli. Kraj dzieli na dwie części rozciągające się od wschodu do zachodu pasmo górskie znane pod nazwą Starej Płaniny lub Bałkana. Te dwie części są dwoma głównymi strefami klimatycznymi i dwoma głównymi regionami winiarskimi w kraju. Bułgaria Północna to klimat kontynentalny, lecz znacznie chłodniejszy od klimatu Bułgarii Południowej. Południowa część kraju jest cieplejsza dzięki wysokim górom, chroniącym ją przed zimnym północnym wiatrem. Poza podziałem na północ i południe występuje również naturalny podział na wschód i zachód. Na wschodzie klimat jest łagodniejszy, chłodzony bryzą napływającą znad Morza Czarnego. Winnice najczęściej zakładane są w dolinach rzek, chociaż coraz częściej spotykane są też usytuowane na wzgórzach i stokach. 

W winiarskiej Bułgarii wyróżnia się 5 głównych regionów: Region Czarnomorski, Równina Naddunajska, Nizina Tracka, Region Podbałkański i Dolina Strumy. 

Owoce międzynarodowe i rodzime

W Bułgarii od zawsze dominują odmiany międzynarodowe, które w okresie przed upadkiem komunizmu pozwoliły jej stać się jednym z najpopularniejszych winiarskich krajów świata. Widoczne na etykietach popularne nazwy szczepów zwiększały ich zasięg marketingowy. Bułgarscy winiarze i plantatorzy najchętniej uprawiają takie szczepy jak Cabernet Sauvignon, Merlot, Chardonnay czy Muscat.

W ostatnich latach obserwuje się jednak wzrost znaczenia rodzimych odmian winorośli, wśród których dominuje czerwona winorośl Mawrud. Jej nazwa pochodzi od greckiego słowa „mauros”, czyli „czarny”. Większość winnic obsadzonych tym szczepem znajduje się w sprzyjającej uprawom czerwonych odmian Bułgarii Południowej, a wina z niej tworzone uważane są za najlepsze bułgarskie winne trunki. Drugą najpopularniejszą lokalną winoroślą jest Melnik, która oddaje wina o intrygującej barwie, przypominającej trunki z Doliny Rodanu. Jej nazwa pochodzi od bardzo małego miasteczka o takiej samej nazwie, wokół którego rozmieszczone są uprawy winorośli. Poza tymi dwoma, w sklepach nietrudno spotkać bułgarskie wina produkowane z takich szczepów jak Gymza (znana w Polsce pod nazwą Kadarka), Pamid, czy Mecza Kryw, której nazwę tłumaczy się dosłownie jako „niedźwiedzia krew”. 

Wśród białych odmian dominuje Dimiat, z której owoców Bułgarzy wyrabiają wina każdego rodzaju, od wytrawnych po słodkie, a czasem nawet poddają je destylacji. Największe uprawy szczepu skupiają się wokół miasta Warna. Jej owoce mają unikalny, charakterystyczny złoto-miedziany kolor. Znane są również takie białe szczepy jak Misket, o szaro-różowym zabarwieniu owoców czy Keracuda. 

Wino bułgarskie dla każdego

Bułgaria Północna to wina lekkie i świeże o kwiatowych bukietach i wyraźnych mineralnych nutach. Bułgaria Południowa jest natomiast miejscem produkcji „cięższych” i bardziej skoncentrowanych win czerwonych. Winiarze kraju nie ograniczają się do produkcji jedynie win wytrawnych i półwytrawnych. Równie chętnie tworzą wina półsłodkie i słodkie, czym zaskarbili sobie sympatię miłośników słodkich winnych smaków Europy Środkowo-Wschodniej. Bułgaria znana jest również z produkcji napojów alkoholowych na bazie wysokiej jakości wina, które przypadają do gustu delikatnym podniebieniom.

W przeszłości Bułgaria znana była z nieprzestrzegania winiarskich regulacji. Nawet jeśli takowe istniały, winiarze korzystali z nich na własnych zasadach, a najczęściej po prostu nie korzystali wcale. Najnowsze „porządki” w bułgarskim winiarstwie zostały zaprowadzone w roku 2007, wraz z przystąpieniem Bułgarii do Unii Europejskiej. Wtedy też podzielono trunki w kraju na cztery grupy: wina stołowe, wina regionalne (PDO), które nie wymagają specyfikacji, a jedynie podania nazwy szczepu i obszaru produkcji, wina jakościowe GAO (Guaranteed appellation of origin) oraz wina najwyższej jakości GCAO (Guaranteed and controlled appellation of origin).