W Polsce Wszystkich Świętych traktowane jest z powagą i szacunkiem, a cały dzień skupia się wokół cichej kontemplacji. Rodziny spotykają się, by wspólnie odwiedzić groby swoich bliskich i zapalić znicz, którego płomień ma pomóc skontaktować się z osobą, która jest już „po drugiej stronie”. Cała tradycja przewiduje skupienie, cichą modlitwę i spokojną atmosferę. Jednak nie wszędzie Święto Zmarłych kojarzone jest ze smutkiem i spokojem, a wręcz przeciwnie – istnieją kraje, gdzie dzień ten jest doskonałym czasem na huczną zabawę

Święto Zmarłych w krajach winiarskich, które z natury są nieco bardziej weselsze, obchodzone jest w mniej surowej atmosferze. W większości z nich takie święta to także doskonała okazja dla sączenia wyśmienitych trunków i zajadania się tradycyjnym jedzeniem, które przygotowuje się specjalnie na tą okazję. Warto więc przyjrzeć się w jaki sposób Dzień Wszystkich Świętych celebrowany jest w Hiszpanii, U.S.A. czy Bułgarii i być może zaadaptować któryś z ich unikalnych zwyczajów.

Stany Zjednoczone

Prawdziwym odróżnieniem od polskiego Święta Zmarłych jest obchodzone w Ameryce 31 października (czyli dzień przed katolickim świętem) Halloween. Święto to celebrowane jest także w Kanadzie, Wielkiej Brytanii, Australii i Irlandii, skąd prawdopodobnie w XX wieku przywędrowało do U.S.A. Halloween to radosny dzień, kiedy zarówno dzieci jak i dorośli mogą popisać się kreatywnością i przebrać za jednego ze strachów: kostuchę, czarownicę, mordercę z siekierą, wampira czy jakąkolwiek postać, która normalnie sieje strach. Najpopularniejszym zwyczajem w Halloween jest „trick or treat”. W halloweenowy wieczór przebrane za duchy dzieci spacerują po sąsiedztwie ze specjalnymi pojemnikami i pukają do drzwi sąsiadów. Sąsiedzi otwierając drzwi słyszą donośne pytanie „trick or treat?!” i muszą zdecydować, czy wolą obdarować dzieci treat, czyli słodyczami, czy wolą zdać się na ich niełaskę – trick, czyli psikusa. Większość z chęcią dzieli się słodyczami, byle by uniknąć obrzuconego jajkami domu. Gdy dzieci uzbierają już odpowiednią ilość, dorośli odprowadzają swoje pociechy do domów, a sami wybierają się na halloweenowe przebierankowe imprezy. To prawdziwy wstyd pojawić się na takiej imprezie bez przebrania, dlatego większość z nich spędza długie godziny na znalezieniu i dopracowaniu swojego stroju. Przyjęcia te są oczywiście odpowiednio zakrapiane, amerykańskim piwem, pączem i czerwonym winem, którym nie pogardził by sam Dracula! Amerykanie chętnie sięgają po swoje rodzime wina z popularnego amerykańskiego szczepu Zinfandel. Amerykański rynek oczywiście przewiduje specjalne trunki na tę okazję, a jednym z nich jest wino Robert Mondavi Woodbridge Zinfandel produkowane z niezwykle starych winorośli. Nazwa wina „gnarly head” oznacza „wredną głowę” i wraz z rysunkiem starego, przerażającego krzewu na etykiecie idealnie wpisuje się w atmosferę Halloween. Amerykanie kochają to wino za słodki posmak jeżynowego dżemu i delikatnie rozbudzający aromat mokki, który podczas długiej hucznej imprezy jest wręcz wskazany!

Gruzja

W Gruzji, jak na kolebkę światowego winiarstwa przystało, celebracja dnia Wszystkich Świętych ściśle łączy się z degustacją gruzińskiego wina. Nieodłączną częścią gruzińskiej kultury są wystawne uczty w gronie całej rodziny, które mają miejsce także podczas Dnia Zmarłych. Różni się miejsce ucztowania, bo zamiast do domu najstarszych członków rodziny, krewni wybierają się na cmentarz oraz sposób dzielenia się jedzeniem – znaczna jego część ląduje po prostu na grobach. Dzień Pamięci o Zmarłych wypada w Gruzji w Poniedziałek Wielkanocny, więc zupełnie inaczej niż w tradycji katolickiej. W taki dzień rodziny przychodzą na groby bliskich z koszami jedzenia i wina oraz wielkanocnymi jajkami, którymi podczas uczty delikatnie obrzucają miejsce pochówku. W trakcie posiłku najczęściej popijają słodkie lub półsłodkie wino, takie jak Kazbek Peak Saperavi Red Semi Sweet stworzone z najlepszego gruzińskiego szczepu Saperavi, o niezwykle ciemnych owocach. To wino charakteryzuje się intensywnym aromatem świeżych owoców i łączone jest zazwyczaj ze świeżym serem i kromką ciepłego jeszcze pieczywa. Nic więc dziwnego, że Gruzini wychodzący z cmentarzy wyglądają na o wiele bardziej szczęśliwszych, niż przed odwiedzeniem grobów. I nie chodzi tutaj wcale o upojenie alkoholowe, ponieważ wina nie powinno się wypijać do końca. Znaczną część trunku pozostawia się w butelce, a tą stawia obok nagrobku, pozostawiając do dyspozycji zmarłych bliskich. 

Hiszpania

W Hiszpanii Święto Zmarłych skrywa się pod nazwą Todos los Santos, którego nazwę często skraca się do Tosantos. Każda z prowincji kraju ma swoje specyficzne tradycje i zwyczaje, jednak niektóre z nich powtarzają się w znacznej większości z nich. Podczas tego święta urządzane są procesje, święte pochody, targowiska i fiesty, a rodziny spotykają się na cmentarzu by udekorować groby bliskich kwiatami. Po odwiedzeniu cmentarzy krewni wracają do domów, gdzie spędzają wspólnie czas na radosnej rozmowie i zajadają się ciastkami, tworzonymi specjalnie z okazji tego święta. Są to tak zwane panellets, czyli kulki z puree dyniowego z mielonymi migdałami, otoczone pestkami dyni i usmażone na głębokim tłuszczu. Równie popularne są ciastka huesos de santo, których nazwa oznacza dokładnie „kości świętych”. Przygotowywane są one z mielonych migdałów, miodu i cukru. W roli trunku zazwyczaj występują nieco słodsze białe wina, najczęściej produkowane ze szczepu Muscat, którego owoce mają naturalnie słodki smak. Doskonałym trunkiem do łączenia ze słodkimi huesos de santo jest Goru El Blanco Moscatel & Chardonnay. Słodycz Muskata równoważona jest kwasowością jagód Chardonnay i dzięki temu deser nie wydaje się przesłodzony, a idealnie skomponowany. Winem cieszą się oczywiście dorośli, a dzieci popijają mleko lub zapychają sobie buzie ciastkami bez żadnego napoju. Tak bardzo „kości świętych” wszystkim smakują. 

Bułgaria

Prawosławna Bułgaria co prawda nie obchodzi dnia Wszystkich Świętych, ale za to celebruje tzw. Zaduszki Archanielskie, podczas których także odwiedza się groby zmarłych. Czasem święto to nazywane jest także Zaduszkami Czereśniowymi, ponieważ Bułgarzy przynoszą na groby swoich bliskich kosze czereśni. Podczas tych odwiedzin zapalają także świece oraz polewają groby czerwonym winem, które ma symbolizować krew Chrystusa. Pozostałą część wina rozlewa się do niewielkich szklanek i częstuje wzajemnie. Tego dnia Bułgarzy najczęściej sięgają po wina tworzone z owoców rodzimych winorośli, jak Chateau Boyar Mavroud Semi Dry, w którym wyraźnie wyczuwalne są owoce czereśni, podkreślone dodatkowo przyprawami korzennymi. Podczas popijania wina zebrani wspominają zmarłą osobę i opowiadają historie z nią związane. Pod względem atmosfery Bułgarskie „święto zmarłych” przypomina nieco polskie obchody, ponieważ dzień przebiega w ciszy i spokoju, mimo iż wielu Bułgarów wraca do domów z zaczerwienionymi od wina policzkami. 

Włochy

Włoskie Święto Zmarłych nazywa się Ognissanti lub Tutti i Santi. W każdej części Włoch zwyczaje wyglądają nieco inaczej, a łączy je ze sobą pragnienie, by zmarli choć na chwilę zatrzymali się w ziemskim świecie. W tym celu w Puglii i Veneto w nocy z 1 na 2 listopada zostawia się miseczkę z wodą, świecę i chleb, by przybyli zmarli mogli się posilić. W Piemoncie 1 listopada podczas rodzinnej uczty tego dnia zostawia się jedno nakrycie wolne (zupełnie jak podczas polskiej wigilii), dla przybysza zza grobu. W jeszcze innym miejscu, przed wyjściem na cmentarz, zostawia się w domu całkowicie nakryty stół, by w czasie naszych odwiedzin na grobach, zmarli bliscy mogli ucztować. Podczas Ognissanti najczęściej podaje się potrawy z bobu i duszonego w winie mięsa. Typowymi przekąskami i słodyczami w ten dzień są pieczone kasztany, migdały i suszone figi, którym zazwyczaj towarzyszy kieliszek wina. Jest to dla Włochów wyjątkowy dzień z wyjątkowym jedzeniem, dlatego wino, które pojawia się na stole również odbiega od tego, które pijają na co dzień. Chętnie sięgają w ten dzień po czerwone, intensywne w smaku wina z Montepulciano, jak Ruffino Lodola Nuova Vino Nobile de Montepulciano. Owocowy charakter wina z tytoniowo-dymnym tłem doskonale wpisuje się w atmosferę święta celebrującego zmarłych, nakłaniając degustującego do kontemplacji. Podobnie jak Hiszpanie, Włosi także pieką z okazji Tutti i Santi ciastka o nazwie Ossa dei Morti, czyli kości świętych. Są to kruche ciasteczka z migdałów i mieszanki orzeszków, którymi zajadają się i dorośli i dzieci. 

Mimo iż światowe zwyczaje celebracji Dnia Zmarłych różnią się między sobą, każda z nich ma w sobie coś wyjątkowego. Najbardziej wyjątkowe jest w nich to, że każda z narodowości pragnie poświęcić cały jeden dzień na odwiedzenie zmarłych i wrócenie pamięcią do chwil, kiedy byli wciąż wśród żywych. Dlatego, niezależnie od tego, czy dzień spędzają na wesołych spotkaniach, czy na cichej kontemplacji, intencja w każdym przypadku jest piękna i wzruszająca.